Ai bảo rằng chỉ người già mới hay sống bằng hoài niệm? Chỉ người già mới hay nhắc nhớ về những ngày xưa cũ? Không đâu! Thường nhớ về những tháng ngày đã từng trải qua dù thiếu thốn nghèo khó hay đủ đầy sung túc dường như là “thói” chung của hầu hết mọi người, dù già hay trẻ. Nói vậy để bạn đừng cười khi tôi nói rằng tôi chưa thật già nhưng cũng hay sống bằng hoài niệm. Tôi thường nhớ về những tháng ngày mình còn là một đứa trẻ. Nên chỉ cần gặp một hình ảnh quen thuộc nào đó của ngày xưa cũng làm sống dậy trong tôi một cách rõ nét những kỉ niệm của tuổi thơ.
Tôi ngồi đợi bạn trên lầu hai của một quán cà phê bên một dòng sông nhỏ. Nắng chiều nhàn nhạt trải trên mặt sông loang loáng sắc vàng. Đôi mắt tôi bị hút vào bè lục bình nhỏ đang dập dềnh nhẹ trôi theo con nước. Sắc tím biêng biếc của những cánh hoa lục bình mỏng manh như chạm cả vào miền nhớ trong tôi đầy tha thiết. Bởi tôi có biết bao kỉ niệm tuổi thơ gắn với cây lục bình. Loài cây mà người già quê tôi thường gọi là bèo tây, còn những người tầm tuổi cha mẹ tôi thì hay gọi là lục bình. Bọn trẻ con chúng tôi thì gọi thế nào cũng được. Kệ, lúc thì lục bình, lúc lại bèo tây, dù tên gì thì nó vẫn là loài cây mà chúng tôi yêu thích.
Tôi nhớ những chiều hè thả trâu trên triền đê, cho chúng tha hồ thong dong gặm cỏ là chúng tôi lại rủ nhau ra bờ sông, chọn chỗ cây đa có cành chìa sát ra mặt sông rồi thi nhau nhảy xuống tắm. Mặt sông lúc ấy vang rộn những tiếng nói cười ríu rít trẻ thơ. Nước sông chảy qua quãng chúng tôi tắm cũng như bị tiếng cười giòn tan níu lại. Chẳng thế mà những bè lục bình đang trôi lại ngập ngừng chậm hẳn, có khi còn tấp lại chỗ chúng tôi. Bơi mệt, có đứa nghĩ ra trò bám vào bè lục bình to, trèo cả nửa người trên đó, nửa người thả xuống nước rồi để dòng nước đưa cả người cả lục bình chầm chậm trôi đi một quãng xa. Lát sau mới lóp ngóp trèo lên bờ chạy ngược lại rồi kiếm bè lục bình khác trèo lên. Lại thả trôi cùng những tràng cười thích thú.
Tôi nhớ những bông lục bình nở tím một góc ao nhà mà chị em tôi hay hái về cùng chúng bạn chơi trò bán hàng. Hoa lục bình mỏng manh từng chùm khoe sắc tím bên bao thứ hoa dại khác mà chúng tôi hái được. Những chiếc lá lục bình nhỏ xinh, tròn tròn, nhẵn mịn được dùng làm tiền để mua bán trong trò chơi con trẻ. Trong túi áo, túi quần đứa nào cũng rủng rỉnh tiền lục bình. Kết thúc phiên mua bán, kiểu gì chúng tôi cũng ngồi lại đếm xem đứa nào nhiều tiền hơn, đứa nào bán giỏi hơn…
Lục bình không chỉ để bọn trẻ chúng tôi làm trò chơi. Đây còn là thứ rau ngon ngọt cho lũ gà lũ vịt. Người làng tôi thường lấy lục bình về băm nhỏ, trộn lẫn với cám gạo hoặc cám ngô cho gà vịt ăn. Tôi hay theo mẹ kéo xe bò đi lấy lục bình ở ao làng. Sau khi nhặt sạch rễ đi rồi, mẹ sẽ xếp những mớ rau lục bình gọn gàng lên xe rồi kéo về. Lục bình xốp, thân giữ nước, để mấy hôm cũng không bị héo. Mỗi lần đi mẹ lấy thật nhiều về để phía cầu ao băm dần cho lũ gà vịt háu đói. Vài ba hôm mới đi lấy một lần. Lâu lâu, mẹ cũng lấy bèo lục bình ở ao nhà khi thấy chúng đã đẻ ra nhiều. Rễ bèo trông như những chiếc lông vũ sắc đen buông rủ xuống nước từng chùm, là ngôi nhà lí tưởng cho bọn tôm tép và những chú cua, cá nhỏ. Chẳng thế mà khi mẹ nhấc những cây bèo ở dưới ao lên, kiểu gì cũng có vài con tôm, cá rơi ra từ bộ rễ đó. Lần nào mẹ vớt bèo ở ao tôi cũng thích thú cầm theo chiếc thau nhỏ đứng chờ, hễ thấy con nào rơi ra là chạy lại bắt.
Ngày xưa, người dân quê tôi còn thường dùng lục bình như một loại thuốc chữa bệnh. Người lớn, trẻ con mà bị mụn thì cứ hái ít lá bèo tươi đem giã với muối đắp lên, khi nào khô thì thay miếng khác. Đỡ sưng, đỡ đau rõ rệt. Rồi hoa lục bình chưng với đường phèn để chữa ho thì nhạy phải biết. Vài ngày uống là dứt liền cơn ho. Nhắc tới lại thấy ngày ấy sao mình khờ khạo quá chừng. Chỉ vì thèm cái vị ngọt của đường phèn chưng hoa lục bình ấy mà lâu lâu tôi lại cứ ước mình bị ho.
– Bèo dạt mây í i trôi, chốn xa xôi…
Bạn vừa kéo ghế ngồi vừa nhìn theo ánh mắt tôi về phía mấy cây lục bình trôi trên sông, hát vậy thôi, rồi cười chọc tôi:
– Bồ lại nhớ quê, nhớ cái thuở đầu trần, chân đất, tóc khét mùi nắng cưỡi lục bình trôi sông rồi thì phải!
Tôi gật đầu cười:
– Ngày ấy vui quá, bình yên quá bồ nhỉ! Tự nhiên nhớ món canh đọt non lục bình nấu tôm khô của mẹ.
– Hoa lục bình luộc chấm với nước cá kho, vừa đẹp mắt vừa ngon. Còn ngó lục bình xào thì ngon không thua ngó sen. Bồ còn nhớ không?
Bạn hào hứng góp với tôi vài món của lục bình trong kí ức. Nhớ chứ. Nó ngon đến tận bây giờ.
Tôi nhìn mãi những cánh lục bình trên sông, lòng chợt xốn xang niềm nhớ. Thương quá, lục bình ơi!
