Tháng ba về gom nhặt hết những vương vấn, chênh chao để kết thành những chùm hoa xoan màu tím biếc giữa đất trời. Cũng không rõ tôi đã đem lòng si mê màu hoa ảo diệu đấy từ lúc nào chỉ biết rằng từ khi biết rung cảm với một mùa hoa, thổn thức vì một dáng hình là tôi đã trót tương tư màu hoa xoan tím…
Ở làng tôi dọc hai bên đường trồng rất nhiều xoan, xoan phủ dầy khắp ngõ, thẳng đều tăm tắp hiên ngang giữa đất trời. Vào mùa đông, cây xoan khẳng khiu trơ trọi mang một nỗi buồn ảm đạm cô liêu. Ấy thế nhưng khi tiết xuân vừa sang, khi đằm mình trong bầu không khí se se lạnh cây bắt đầu đâm những chồi xanh mướt. Cái sắc xanh mỡ màng ấy chẳng khác nào vẻ đẹp của một nàng thiếu nữ đang ở lứa tuổi mười tám, đôi mươi căng tràn sức sống.
Tôi chào đời vào mùa hoa xoan nở nên cứ mỗi bận đến mùa này mẹ lại kể lại câu chuyện về cái ngày mà trên đường đến trạm xá đã đẻ rơi tôi dưới gốc xoan dưới làn mưa bụi lất phất… Trong lúc đứng giữa sợi dây mong manh giữa sự sống và cái chết một loài cây giản dị mọc ven đường đã bao bọc cùng mẹ chào đón một sinh linh bé nhỏ đến với nhân gian. Hoa xoan rơi, hòa vào những giọt mồ hôi mặn mòi của mẹ, hòa vào những giọt nước mắt nóng hổi và thấm đẫm ngọt ngào của tình mẫu tử thiêng liêng để mãi mãi về sau nhắc nhở tôi về gốc rễ nguồn cội của chính mình.
Cây xoan cứ lặng lẽ khiêm nhường đến nỗi đôi khi người ta chẳng mảy may để tâm đến nó cho đến khi ngoài đình cờ phướn rộn ràng tung bay, văng vẳng khắp nơi là tiếng rước kiệu huyên náo thì bất giác nhìn lên người ta mới thấy những chùm hoa xoan tim tím tự lúc nào. Hòa vào âm vang náo nức hội hè, giữa tiết trời xuân khi cái lạnh vẫn dùng dằng chưa dứt, giữa những hạt mưa bụi bay bay lất phất hoa xoan lặng lẽ buông hương. Xoan nở rộ một góc trời, cả làng như được phủ những tán mây bềnh bồng tím nhẹ ươm hương trong gió, thứ hương thơm tinh khiết của hoa xoan thấm đẫm dư vị của miền quê đồng nội khác hẳn với những loài hoa kiều diễm, rực rỡ chốn thị thành nhưng với kẻ đã trót yêu thì không thể vô tình ngoảnh mặt làm ngơ.
Dưới sắc tím hoa xoan, đôi trai gái cùng dạo bước, những bông hoa bé xíu cứ xoay tròn trong gió rồi đáp nhẹ lên mái tóc thề còn vương mùi bồ kết dịu êm. Chuyện tình của đôi nam nữ thôn quê cứ bình dị được ươm mầm, nảy nở giữa những mùa hoa xoan như thế cho đến ngày chàng trai lên chốn đô thành. Ngày chàng trai lên đường, hoa lặng lẽ chao rơi tím biếc phủ đầy nơi ngõ nhỏ. Hoa cứ lãng đãng rơi, bồi hồi lưu luyến chẳng nỡ rời bước chân người để rồi mãi về sau hoa xoan vẫn gợi về ký ức những đêm trăng thanh đôi lứa bên nhau trao bao lời thề hẹn.
“Anh có về khi mùa hoa xoan tím
Gọi ngày sang bịn rịn khúc tình nồng
Hỏi mây buồn qua chốn ấy vui không ?
Loang chiều đợi chạnh lòng vương sợi bấc”
Ở nơi phồn hoa có lẽ chẳng còn sự hiện diện của những bông hoa nhỏ xíu mang dáng hình tím biếc, liệu có khoảnh khắc nào chàng trai nhớ về những mùa hoa mộc mạc ngày xưa?
Hoa xoan nở rộ nhanh nhưng tàn rụng cũng nhanh, chỉ cần sau một đêm những bông hoa màu tim tím đã ấy đã phủ kín dưới gốc cây tạo thành thảm hoa mềm mại. Những đám mây màu tím thoắt cái đã tả tơi chao lượn trong không gian, chỉ vậy thôi cũng đủ khiến cho tôi lưu luyến mãi khôn nguôi rồi day dứt một nỗi buồn mênh mang vô cớ. Sự trống trải từ đâu len lỏi xâm chiếm trong tâm hồn âm ỉ không thể nào cất thành lời nhưng suy cho cùng nhân gian vô thường, có gì đâu phải nuối tiếc bởi suy cho cùng hoa đã kịp chưng những khoảnh khắc nên thơ, tràn trề nhất giữa đất trời. Hoa đã trổ rực rỡ đến ngày tàn an nhiên đi vào lòng đất mẹ như một quy luật nhân sinh thế thái chẳng thể nào thay đổi. Tôi lẳng lặng cất giấu chút ưu tư riêng mình để chờ đợi mùa xuân năm sau sẽ lại được chiêm ngưỡng sự khoe sắc của những đám mây màu tím biếc. Thì ra cái đẹp kết tinh từ sự chờ đợi cũng thơ mộng lắm thay!
Bao năm qua đi hoa xoan vẫn trinh nguyên trong niềm thương, nỗi nhớ của kẻ đã trót yêu thầm cái hồn của miền quê miền trung du bắc bộ lam lũ, tảo tần. Cái màu tím thuần khiết, mộc mạc mang đậm phong vị của làng quê vẫn luôn khơi dậy một miền ký ức trong trẻo dẫu đi xa vạn dặm vẫn lưu hương, trọn sắc. Dù thế gian có biến đổi xoay vần thì tôi vẫn sẽ mãi yêu hoa xoan bằng một tình yêu thuần khiết và nồng nàn như thế…
